Tép rong là loài tép nhỏ (còn gọi là tép muỗi, tép riu, tép gạo), con to nhất cũng chỉ bằng đầu đũa, màu xanh nhạt hoặc trắng muốt, vỏ mỏng, sinh sản rất nhiều và tập trung thành đàn. Chúng sống trong ao, hồ, ruộng đồng, thường ăn rong rêu nên mới có tên gọi tép rong. Cách mà người ở quê đánh bắt tép rong rất đơn giản, chỉ cần mang theo cái rổ (hoặc lưới) đến những con mương, rạch có nhiều rong rêu để xúc. Chỉ trong 1 tiếng có ngay vài ký tép rong tươi xanh.
Ảnh minh họa: Internet
Nhớ ngày còn thơ bé, những lần nhà không có gì ăn, tôi mang cái rổ tre to đi xúc tép. Khi đi ngang con đường đê mọc đầy cỏ dại, tôi không quên í ới gọi đám bạn đi cùng. Trong xóm, nhà ai cũng khổ nên nghe hú hí đi bắt cá, bắt tép là tụi nó ù té chạy theo ngay. Chúng tôi chọn những con mương ở ruộng mía, nơi có những chiếc lá mía khô lấp đầy và quần thể rong mọc kín.
Tôi đặt chiếc rổ sâu xuống nước, lùa mớ rong, lá mục vào thật đầy. Một, hai, ba,... dùng hết lực giở chiếc rổ tre lên cao. Chao ôi! lũ tép rong ú nu, tươi chong nhảy xoi xói thấy mà mê. Lội xuyên qua các con mương nhỏ, tôi có một thau tép rong kha khá, đủ để gia đình ăn mấy ngày.
Nhìn lại bọn bạn, chúng cũng không thua gì tôi. Tôi hớn hở chạy về nhà, lòng mừng thầm vì chiều nay không phải ăn cơm với rau luộc. Xúc tép thì dễ nhưng sơ chế rất cực. Mẹ tỉ mẩn lựa từng cọng rác, rửa nhiều nước cho sạch. Mẹ chọn những con tép rong to, cắt râu rồi đem kho, những con nhỏ thì để cả râu, mẹ dùng làm những món khác.
Từ con tép rong, mẹ tôi chế biến thành nhiều món ăn ngon như cháy tỏi, xào lá cách, chiên bột, hấp cuốn bánh tráng, kho khô quéo, đổ bánh xèo,... Phía sau nhà tôi có một bụi điên điển dại, cứ mỗi mùa nước nổi tràn đồng lại trổ bông vàng rực. Được dịp có tép rong, mẹ ra ngay sau nhà, hái một rổ bông điên điển để xào chung với tép. Món này chế biến rất đơn giản, nhanh gọn. Tép rong và bông điên điển khi kết hợp tạo ra một hương vị rất lạ, hao cơm.
Từ nhỏ, tôi đã quen với món ăn này nên công thức mẹ nấu, tôi vẫn nhớ như in. Mẹ bắc một cái chảo lên bếp củi, cho vào 2 muỗng dầu, phi tỏi vàng thơm, mẹ đổ tép rong vào xào cho săn. Lấy một ít muối và bột nêm rắc lên tép để khi cho bông điên điển vào sẽ có màu vàng ấn tượng.
Sau ít phút, mẹ cho bông điên điển vào trong chảo cùng tép rong. Nêm gia vị tùy thích, sao cho phù hợp với khẩu vị của gia đình. Mẹ đảo hỗn hợp liên tục đến khi gia vị thấm đều món ăn. Các thao tác chỉ nên làm nhanh trong 10 phút để bông điên điển không mềm nhũn, xỉn màu. Tắt bếp, dọn món ăn ra bàn thôi! Món này dùng nóng với cơm, bún, cuốn bánh tráng hoặc làm thức nhắm đều ngon miệng. Tép rong ngọt nhẹ, giòn tan; trong khi bông điên điển hội tụ đủ vị chát, ngọt,... Lần nào nhà có món này, nồi cơm cũng cạn đáy.
Giờ thì tôi xa nhà, nhưng thỉnh thoảng vẫn tự tay chế biến tép rong xào bông điên điển từ nguyên liệu mà mẹ cất công gửi xe đò từ quê lên phố. Dù không ngon bằng mẹ nấu nhưng ăn để nhớ quê nhà, nhớ cha mẹ, nhớ hương vị phù sa đồng ruộng. Chỉ là món ăn dân dã nhưng lại làm ta đau đáu trong tim./.
Nguyễn Hoàng Duy